Kącik pedagoga

KĄCIK PEDAGOGA

mgr Jolanta Kokot

KWIECIEŃ MIESIĄCEM ŚWIADOMOŚCI AUTYZMU

„Mam autyzm

Mnie się nie leczy

Mnie się uczy jak żyć w świecie, do którego nie pasuję.

Terapie są moją nauką… a Twoja miłość, tolerancja i akceptacja, to najlepsza terapia jaką możesz mi ofiarować”

Chłopiec z Krainy Spektrum

Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju dziecka. Oznacza to, że u dzieci w spektrum autyzmu obserwuje się objawy nieprawidłowego funkcjonowania we wszystkich obszarach rozwoju. Pierwsze symptomy autyzmu pojawiają się bardzo wcześnie, często już u kilkunastomiesięcznych niemowląt, ale zawsze są widoczne przed ukończeniem przez dziecko 3 roku życia. Choć autyzm można zdiagnozować już u bardzo małych dzieci, to często diagnozuje się go również u nastolatków, a nawet osób dorosłych. Dziecko autystyczne często odsuwa się od swojego otoczenia i ludzi, aby zatrzymać ogrom bodźców (zapachy, odgłosy, ruchy przedmiotów). Nie interesuje się światem zewnętrznym i nie bada go. Pozostaje w swoim własnym, wewnętrznym świecie. Warto pamiętać, że zaburzenia autystyczne mają bardzo zróżnicowany charakter, nie tworzą jednolitego obrazu, co do symptomatologii i głębokości zaburzeń. Dlatego obecnie używa się określenia „spektrum autyzmu”.

Autyzm dziecięcy może przybierać różne formy, od łagodniejszych, zbliżonych obrazem klinicznym do zespołu Aspergera, po głębokie, gdy dziecko niemal nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem i wymaga stałej opieki. Jako całościowe zaburzenie rozwoju, autyzm ma wpływ na wszystkie obszary funkcjonowania dziecka. Powoduje zaburzenia relacji społecznych i kontaktu, trudności z podporządkowaniem się regułom społecznym wynikające z braku ich zrozumienia. Często słyszymy, że dzieci autystyczne są “wyjątkowe” – dokładnie tak. Każde z nich jest inne, często mają niesamowitą pamięć, ich wiedza zaskakuje, to jednak społeczeństwo i kontakty międzyludzkie sprawiają, im najwięcej trudności. Nasza akceptacja i zrozumienie ułatwią dzieciom i ich rodzicom funkcjonowanie.

Niepokojące objawy u dziecka – co dalej?

Gdy na świecie pojawia się dziecko nasze dotychczasowe życie ulega zmianie. To ono staje się dla nas całym światem. Analizujemy rozwój naszego malucha, sprawdzamy, co powinien umieć, jak powinien się rozwijać. Często porównujemy z innymi dziećmi.
Sprawdzamy normy rozwojowe i cieszymy się, jeśli osiągniemy kolejny poziom w rozwoju naszego dziecka. Gdy zauważymy jednak, że rozwój nie przebiega prawidłowo część rodziców biega po lekarzach, często nazywani są przewrażliwionymi rodzicami i uspokajani, że spokojnie dziecko ma jeszcze czas. Druga grupa rodziców, to właśnie Ci niby spokojni, wszystko sobie tłumaczący rodzice: ja też taka/taki byłem; ja też długo nie mówiłem; ja też nie lubiłam/lubiłem bawić się z dziećmi, przecież dziecko ma jeszcze czas…

GŁÓWNE SYMPTOMY AUTYZMU U MAŁYCH DZIECI

Relacje społeczne

Jako niemowlę dziecko nie domaga się tego, by być branym na ręce i przytulanym.
Nie przejawia empatii- nie reaguje emocjonalnie adekwatnie do emocji innych osób.
Nie dąży do kontaktu z innymi dziećmi nie ma typowych dla wieku relacji z rówieśnikami.
Wycofuje się, gdy ktoś inny próbuje nawiązać z nim kontakt.
Nie potrafi rozpocząć ani podtrzymać kontaktu.
Woli spędzać czas samotnie niż z innymi osobami.
Nie dzieli się zainteresowaniami z innymi.
Nie odpowiada na kontakt wzrokowy lub uśmiech, unika kontaktu wzrokowego.
Czasami traktuje innych ludzi przedmiotowo.
Nie bawi się w interakcyjne gry.
Nie naśladuje spontanicznie innych osób.

Komunikowanie się

Nie wskazuje w celu zwrócenia uwagi innej osoby na jakiś przedmiot, osobę lub wydarzenie.
Nie wykonuje innych gestów o znaczeniu komunikacyjnym (machanie ręką, potakiwanie głową).
Nie gaworzy lub gaworzy bardzo mało.
Nie podąża spojrzeniem za obiektami, na które patrzą inni.
Nie wokalizuje w celu porozumiewania się.
Nie reaguje na swoje imię.
Nie wypowiada pojedynczych słów w wieku 16 miesięcy.
Nie łączy słów w proste dwuwyrazowa zdania w wieku 2 lat.
Jego mowa rozwija się wolno lub tez nie pojawia się w ogóle.
Wielokrotnie powtarza niektóre słowa, frazy, teksty reklam.
Mówi o sobie jak o kimś obcym, np. „chcesz pić”.
Jeśli zna słowa, chętniej komunikuje się prostymi gestami niż słowami.
Koncentruje się wyłącznie na interesujących dla siebie tematach.
Ma trudności z rozmową na tematy abstrakcyjne.
Ma ubogą mimikę.

Reakcje na bodźce sensoryczne

Jest niezwykle wrażliwe lub bardzo mało wrażliwe na bodźce wzrokowe, dźwięki, dotyk zapach lub smak.
Ma obniżoną lub podwyższoną wrażliwość na ból.
Wycofuje się z kontaktu fizycznego z powodu przeciążenia stymulacją (nie lubi przytulania, głaskania, łaskotek) albo dąży do kocnej stymulacji dotykowej (ugniatanie, ściskanie).
Nie może znieść hałasu, głośnego otocznia lub też wsłuchuje się z fascynacją w niektóre dźwięki.
Cięgle wącha przedmioty lub reaguje silną niechęcią na zapachy.
Je rozmaite rzeczy nienadające się do jedzenia.
Często zdejmuje z siebie ubrania lub domaga się zakładania ubrań z określonego materiału.
Bywa agresywne wobec siebie lub wobec innych.
Ma napady dużego niepokoju bez widocznej przyczyny.

Zabawa

Rzadko bawi się, udając, lub spontanicznie naśladując działania innych osób.
Preferuje zabawę samotną, często polegającą na uporczywym powtarzaniu tych samych zachowań.
Zabawki wykorzystuje w nietypowy sposób, często liże je, bierze do ust.
Jest bardzo przywiązane do pewnych przedmiotów.

Problemy w zachowaniu

Koncentruje się bardzo krótko.
Powtarza stereotypowe ruchy.
Przejawia silna potrzebę niezmienności otoczenia, stałych rytuałów.
Je tylko niektóre pokarmy.
Często płacze i krzyczy.
Jego zainteresowania są ograniczone i uporczywe.
Wielokrotnie powtarza różne czynności.
Jest nadmiernie aktywne lub przeciwnie- całkowicie bierne.
Przybiera nietypowe pozy.

Jeśli podejrzewasz u swojego dziecka nieprawidłowości rozwojowe to powiedz o swoich obawach lekarzowi pierwszego kontaktu. Lekarz zbierze wywiad, zbada dziecko oraz pokieruje dalszym procesem diagnostyczno-leczniczym. Najpewniej konieczne będą konsultacje specjalistyczne: neurologiczna, laryngologiczna, psychologiczna, ew.psychiatryczna. Zgłoś się również do Publicznej Poradni Psychologiczno –Pedagogicznej.